Cumhurbaşkanı Kabinesi, misyondaki 100 gününü doldururken, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ile Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek öncülüğündeki iktisat idaresinin ajandası bu periyotta hayli ağır geçti.
Kabine üyelerinin belirli olmasının akabinde İktisat Uyum Şurası süratle toplanırken, iktisat idaresinin yol haritasına ait adımlar belirlendi.
Birinci icraat olarak, 6 Şubat tarihli sarsıntıların yaralarının sarılması için kıymet taşıyan bu yıla ait ek bütçe düzenlemesi hazırlandı ve TBMM’de kabul edildi. Ek bütçeyle, afet konutlarının imali ve altyapı hasarlarının giderilmesi için 482,8 milyar lira olmak üzere sarsıntıdan ziyan gören vatandaşların gereksinimlerinin karşılanması ve kamu yönetimlerinin yapı stokunda oluşan ziyanların giderilmesi üzere emellerle toplam 527,3 milyar lira ödenek öngörüldü. Bu yıl, başka ödenek imkanları da dikkate alındığında sarsıntı ziyanlarının giderilmesi emeliyle bütçeden toplam 762 milyar lira harcama yapılması planlandı.
Ek bütçe yanında, en düşük memur maaşının 22 bin 17 liraya yükseltilmesini de içeren, 6 Şubat tarihinde meydana gelen zelzelelerin yol açtığı ekonomik kayıpların telafisine ait düzenlemeler de maddeleşti. “Milli Dayanışma Paketi” ismi verilen bu düzenlemeyle, bütçede zelzeleler nedeniyle oluşacak yükün telafi edilmesi amaçlandı. Düzenlemeyle, emekli aylıklarına yüzde 25 artırım yapılması da kararlaştırıldı.
Bu süreçte, kamu kurumlarına gönderilen tasarruf genelgesiyle, zelzele kaynaklı maliyetler haricinde tüm harcamaların tekrar gözden geçirilmesi talep edildi.
Kayıt dışı iktisatla uğraş adımları da sıklaştırılırken, KDV oranlarını yanlışlı uygulayan mükellefler başta olmak üzere vergi kayıp ve kaçağının yakından takip edilmesi sağlandı.
Vazifesine süratli başlayan iktisat idaresi, bu yılın ikinci yarısında uygulanacak minimum fiyata ait süreci de hızla tamamladı. Yürütülen müzakerelerle, minimum fiyat net 11 bin 402 lira olarak belirlendi.
EKONOMİ DİPLOMASİSİ AĞIR GEÇTİ
İktisat idaresi, bütçe ve fiyatlar üzere iç gündeme ait bahisler yanında, iktisat diplomasisini de ağırlaştırdı.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz ile Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek evvel Birleşik Arap Emirlikleri’ne (BAE) akabinde da Katar’a gitti. Her iki isim, bu ülkenin üst seviye yöneticileriyle temaslarda bulundu. Bu ön görüşmelerin akabinde da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın öncülüğünde ortalarında Suudi Arabistan’ın da yer aldığı kelam konusu ülkelere yönelik Körfez çeşidi gerçekleştirildi. Bu tıpta, değerli işbirliği mutabakatlarına imza atıldı.
Şimşek, ortalarında Japon şirket yöneticilerinin de olduğu yabancı yatırımcılarla da çeşitli toplantılar gerçekleştirirken, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan’la Suudi Arabistan’a gitti, akabinde Hindistan’da düzenlenen G20 toplantılarına katıldı.
Yatırım Ortamını Güzelleştirme Uyum Şurası (YOİKK) toplantısı da iktisat idaresinin ağır gündemi ortasında gerçekleştirildi. Toplantıda, yeni periyot hareket planı hazırlıkları, yatırım ortamına dair tespit edilen sıkıntılar ve tahlil teklifleri ele alındı. YOİKK çalışmaları kapsamında yeni periyot hareket planının eylül ayı sonuna kadar tamamlanması kararlaştırılırken, buna yönelik çalışmalara devam ediliyor.
Yatırım ortamının güzelleştirilmesi için gereken mevzuat paketleri ve yapısal ıslahat çalışmaları da yeni devirde TBMM gündemine getirilecek.
SİVİL TOPLUMLA İSTİŞARELERDE BULUNDU
Ekonomi idaresi, geçen hafta kamuoyuna açıklanan 2024-2026 devrine ait OVP hazırlıklarını da bu süreçte ağır olarak sürdürdü. OVP hazırlıkları kapsamında, iş dünyasının önde gelen sivil toplum kuruluşları, finans dalı temsilcileri ve sendikalarla farklı ayrı toplantılar gerçekleştirildi.
İktisat idaresi ve iş dünyasının bir ortaya geldiği 2023 Yılı 2. Yarıyıl İktisat ve İstişare Toplantısı ile Türkiye İktisat Şurası üzere toplantılar da düzenlendi. Burada iş dünyasının sorun ve tahlil teklifleri dinlenildi.
Tarım bölümünün sıkıntıları da Ziraî Üretici Temsilcileri Toplantısı’nda ele alındı. Bu toplantıya da tarım dalının önde gelen temsilcileri katıldı.
BÜTÇE MESAİSİ DEVAM EDİYOR
Hükümetin üç yıllık ekonomik yol haritası niteliği taşıyan OVP, Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından kamuoyuna açıklanırken, bu programla, üç yıllık makro ekonomik maksatlar ve yapısal ıslahat gündemi de aşikâr oldu.
Hükümetin gündeminde artık de ekimde TBMM’ye sunulacak 2024 yılı merkezi idare bütçesi var. Bütçeye ait hazırlıklar ağır biçimde devam ediyor.
İktisat idaresi, bir yandan da 12. Kalkınma Planı’nın hazırlıklarını sürdürürken, bu planın da gelecek ay TBMM’ye sunulması öngörülüyor.
ÖNEMLİ FİNANSAL KARARLARA İMZA ATILDI
Bu süreçte, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ve BDDK başkanlıklarına da atamalar yapıldı. TCMB lider yardımcıları da bir müddet sonra yine belirlendi.
Finans piyasalarına ait alınan kararlar kapsamında, tasarruf sahiplerinin, tasarruflarını Türk lirası cinsinden açtıkları mevduat ve iştirak hesaplarında tutmalarını teşvik etmek ve liranın bedelinin korunmasını özendirmek emeliyle kur muhafazalı mevduat ve iştirak hesaplarına sağlanan vergisel avantajlar yıl sonuna kadar devam edecek. Türk lirası mevduat hesaplarıyla yeniden lira cinsinden açılmış iştirak hesaplarından elde edilen gelirlerle birtakım menkul değerlere uygulanan indirimli tevkifat oranı uygulamasının müddeti de 31 Aralık 2023’e kadar uzatıldı.
Depremler sonrasında afet bölgesi ilan edilen yerlerde işletmesi ziyan gören esnaf ve sanatkarların Halk Bankası tarafından kullandırılan kredilerinin geri ödemeleri için 6 ay daha faizsiz erteleme imkanı getirildi.
Kredi garanti sistemi kapsamında KOBİ başına kullanılabilecek azami kredi garanti limitleri artırıldı.
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) ile 11 banka ortasında imzalanan kredi protokolüyle ihracatçılara finansman imkanı sağlandı.
Hazine ve Maliye Bakanlığınca devreye alınan uygulamayla, işlenmemiş altın ithalatının cari açık üzerindeki olumsuz tesirlerinin azaltılması ve Türkiye’nin döviz rezervlerinin desteklenmesi için altın ithalatına kota getirildi. Söz konusu kotalar, Borsa İstanbul AŞ üyesi değerli madenler aracı kuruluşları tarafından gerçekleştirilen işlenmemiş altın ithalatı için geçerli olacak.
POLİTİKA UYGULAMALARI
TCMB tarafında da Lider Erkan’ın vazifeye başlamasıyla, sıkı para siyaset uygulamaları öne çıktı. Bu kapsamda, bankacılık dalının varlık ve yükümlülüklerinde Türk lirası tasarrufların tartılarının artırılmasına yönelik uygulamalar hayata geçirildi. Merkez Bankasının, sadeleşme süreci ve kur muhafazalı mevduatın Türk lirası mevduata geçişine ait kademeli adımlar öne çıktı.
Erkan periyodunda toplanan birinci Para Siyaseti Heyetinde (PPK) siyaset faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranı 650 baz puan artırarak yüzde 15’e çıkarıldı. Konsey, ikinci toplantısında da faiz oranını 250 baz puan artırarak yüzde 17,50’ye yükseltti. Faiz oranı, son toplantıda 750 baz puan artırıldı ve yüzde 25’e çıktı.
BDDK da finansal istikrarı destekleyici adımlar attı. Konsey kararıyla belirlenen kredi kartlarında taksitlendirme müddetlerinin; hava yolları, seyahat acenteleri ve konaklama ile ilgili yurt dışına ait harcamalarda uygulanmamasına ve kelam konusu harcamalarda taksitlendirme yapılmamasına karar verildi. Kara kapsamında, sermaye yeterliliği standart oranlarının hesaplamasında; gereksinim kredilerinin, ferdi kredi kartlarının, tüketicilere kullandırılacak binek araç edinimi hedefli taşıt kredileriyle taşıt teminatlı kredilerin ve tüketicilerle yapılacak finansal kiralama süreçlerinin risk yüklerinin artırılması kararlaştırıldı.
BDDK, konut kredilerinde ve konut teminatlı kredilerde uygulanacak kredi paha oranlarında değişikliğe gitti. Konsey kararına nazaran, birinci konut alımlarında kredi kıymet oranlarında bir değişiklik olmayacak, ikinci ve sonrası konut alımında ise tüketicinin kendisinin, eşinin yahut 18 yaş altındaki çocuklarının en az bir konutunun bulunması halinde konut kredi bedel oranı yüzde 75 daraltılacak.
