Başkan Erdoğan Litvanya’da! Dikkat çeken kareler
Litvanya’daki NATO Tepesi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, NATO Genel Sekreteri Stoltenberg ve İsveç Başbakanı Ulf Kristersson iki sefer görüştü. Görüşme sonra bir basın açıklaması yapan NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, üçlü tepeden mutabakat çıktığını açıkladı.
Stoltenberg, görüşmeler sonrasında İsveç’in, Gümrük Birliği’nin güncellenmesi ve vize serbestisi dahil Türkiye’nin AB’ye üyelik sürecine etkin takviye vereceği bildirildi. NATO Genel Sekreteri Stoltenberg ise Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın İsveç’e onay kararını Meclis’e götüreceğini açıkladı. Öte yandan üçlü tepenin akabinde NATO’dan 7 unsurluk bir mutabakat metni yayımlandı.
NATO Genel Sekreteri Stoltenberg, Türkiye-İsveç ve NATO ortasındaki görüşmeler sonrası basın mensuplarının karşısında geçti.
“Türkiye-İsveç NATO-mutabakata vardı” diyen Stoltenberg kelamlarını şöyle sürdürdü:
Sayın Erdoğan, Sayın Kristersson ile bir bildiriye imza atmış bulunuyoruz. Erdoğan, İsveç’e onay kararını Meclis’e götürecek. Bu terörle gayretimize bir katkıdır. Türkiye’nin güvenliğine bir katkıdır. Madrid’deki anlaşmamızdan bu yana ülkeler birbirleriyle daha yakın çalışmışlardır. İsveç, kanun değişikliği yapmış ve Türkiye’ye silah ihracatını hür bırakmıştır. İsveç’in işbirliği NATO’ya üye olduktan sonra da devam edecektir. Birinci kere NATO’da terörle gayret için özel koordinatör atanacaktır. İsveç’in üyeliğinin tamamlanması tarihi bir adımdır.
“ERDOĞAN VE KRİSTERSSON ORTAK BİR YER BULDULAR”
Bütün konsept burada Sayın Erdoğan ve Sayın Kristersson fikirlerini değiştirmediler. Burada ortak bir taban buldular, bundan sonrasına devam edebilmek için. Metne baktığımızda bundan sonra da adımlar atılacak. İsveç tam üye oluyor NATO’ya. Bundan sonrasına daha güçlü biçimde devam edeceğiz. Bu tarihi bir gün. Açık bir taahhüt var Türkiye tarafından. Onay evraklarının TBMM’ye sunulmasıyla ilgili. İsveç’in de taahhütü net bir halde ortaya konuldu. Farklı siyasi kurumlar var Türkiye Cumhuriyeti içerisinde. Sayın Cumhurbaşkanı Meclis’e sunacak, sonraki iş TBMM’ye düşüyor. Tam bir tarih veremem lakin en kısa vakitte bunun olacağının taahhütünü verdi Sayın Cumhurbaşkanı. Macaristan, ‘En son onaylayan biz olamayacağız’ demişti. Türkiye’nin onayı, Macaristan’ı da o yola götürecek. İki ülke müttefik olarak işbirliği yapacaklar. Bir yol haritası belirlenecek. Ortak güvenlik telaşları konusunda bir ortaya gelecekler. İsveç tarafının da önerdiği bir bahisti, Türkiye bunu kabul etti. Terörle uğraş, NATO’nun temel sorumluluklarından bir tanesi. Artık bir koordinatörümüz olacak. Bu sayede daha güçlü terörle gayretimiz olacağını düşünüyoruz. Bizim çalışmalarımızı güçlendireceği üzere Türkiye için de tıpkı şey olacak.
“İSVEÇ, TÜRKİYE’YE AB ÜYELİĞİ KONUSUNDA DESTEKLEYECEK”
AB üyesi olarak İsveç’in almış olduğu karar şu, Türkiye’nin üyeliğiyle ilgili süreçte İsveç elinden geleni yapacak. Vize serbestisi ve gümrük birliği mevzularında mutabık kaldı Türkiye ve İsveç. NATO bu sürecin bir modülü değil. İsveç, AB üyesi olduğu için NATO müttefiki olarak Türkiye’yi bu sürecinde destekleyecektir. Bu bir NATO kararı değil. Türkiye, İsveç ve NATO’nun bir beyannamesi. Ben burada bir şey söylüyorsam NATO ismine söylüyorum. NATO kararı değil Türkiye ve İsveç’in aldığı kararlar bunlar. AB’nin genişlemesi AB’nin kendi sorunudur.
MUTABAKAT METNİ YAYINLANDI
Üçlü doruğun akabinde NATO’dan yayınlanan 7 unsurluk mutabakat metninde şu tabirler yer aldı:
10 Temmuz 2023 tarihinde Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İsveç Başbakanı Ulf Kristersson ve NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg Vilnius’ta düzenlenen NATO Zirvesi’nde bir ortaya geldi.
Son NATO Zirvesi’nden bu yana İsveç ve Türkiye, Türkiye’nin legal güvenlik telaşlarını gidermek üzere yakın işbirliği içinde çalışmışlardır. Bu sürecin bir modülü olarak İsveç anayasasını değiştirdi, maddelerini değiştirdi, PKK’ya karşı terörle gayret işbirliğini değerli ölçüde genişletti ve Türkiye’ye silah ihracatını tekrar başlattı; tüm bu adımlar 2022’de kabul edilen Üçlü Memorandum’da belirtilmişti.
İsveç ve Türkiye bugün hem 2022 Madrid NATO Zirvesi’nde kurulan Üçlü Daimi Ortak Sistem hem de her yıl bakanlar seviyesinde toplanacak ve gerektiğinde çalışma kümeleri oluşturacak yeni bir ikili Güvenlik Mutabakatı çerçevesinde işbirliklerini sürdürme konusunda mutabık kalmışlardır. Bu Güvenlik Mutabakatının birinci toplantısında İsveç, 4. unsur de dâhil olmak üzere Üçlü Mutabakatın tüm ögelerinin tam olarak uygulanmasına yönelik olarak, terörizmin tüm biçim ve tezahürlerine karşı sürdürdüğü uğraşın temeli olarak bir yol haritası sunacaktır. İsveç, YPG/PYD’ye ve Türkiye’de FETÖ olarak tanımlanan örgüte takviye vermeyeceğini bir kere daha yineler.
Hem İsveç hem de Türkiye terörle uğraşta işbirliğinin İsveç’in NATO üyeliğinden sonra da devam edecek uzun vadeli bir efor olduğu konusunda mutabık kalmışlardır. Genel Sekreter Stoltenberg ayrıyeten NATO’nun terörizmin tüm form ve tezahürlerini kategorik olarak kınadığını bir sefer daha teyit etti. NATO, Genel Sekreter’in NATO’da birinci kere Terörle Gayret Özel Koordinatörlüğü’nü kurması da dahil olmak üzere, bu alandaki çalışmalarını değerli ölçüde hızlandıracaktır.
Müttefikler ortasında savunma ticareti ve yatırımına yönelik hiçbir kısıtlama, mahzur yahut yaptırım olmaması gerektiği unsuruna bağlıyız. Bu cins manilerin ortadan kaldırılması için çalışacağız.
İsveç ve Türkiye ayrıyeten Türkiye-İsveç Ortak Ekonomik ve Ticaret Komitesi (JETCO) aracılığıyla ekonomik işbirliğini artırma konusunda da mutabık kalmışlardır. Hem Türkiye hem de İsveç, ikili ticaret ve yatırımları artırmak için fırsatları azami seviyeye çıkarmaya çalışacaktır. İsveç, AB-Türkiye Gümrük Birliği’nin modernizasyonu ve vize serbestisi de dâhil olmak üzere Türkiye’nin AB’ye iştirak sürecini tekrar canlandırma uğraşlarını faal olarak destekleyecektir.
Bu temelde ve Avrupa-Atlantik bölgesinin caydırıcılığı ve savunmasına ait zorunluluklar göz önüne alındığında, Türkiye, İsveç’in İştirak Protokolünü TBMM’ye iletecek ve onaylanmasını sağlamak üzere Meclis ile yakın işbirliği içinde çalışacaktır.
