slam’ın beş şartından biri olan oruç, Müslümanlarca her Ramazan ayında bir ay boyunca imsak ile iftar arasında yeme, içme ve yasaklanan şeylerden uzak durulmasıdır. Oruç ayı Ramazan’da fitre, fidye, zekat ve diğer hayırlar yapılır. İDDEF olarak, 2022 Ramazan ayında yapacağınız hayırlara “Ramazan sadece oruç tutma ayı değildir, paylaşma ayıdır” anlayışıyla aracı oluyor ve Afrika’dan Asya’ya, Balkanlar’dan Ortadoğu’ya kadar gerçek ihtiyaç sahibi kardeşlerimize emanetlerinizi ulaştırıyoruz.
Oruç İçin Nasıl Niyet Edilir?
Bir Müslüman ‘Allah’ım niyet ettim senin rızan için bugünkü Ramazan orucumu tutmaya’ diyerek oruç tutmaya niyetlenir. Niyet, bir şeyi yapmaya fiziksel ve ruhsal olarak karar vermektir. Kişi de oruç niyeti ile yeme, içme ve diğer yasaklardan kendini alıkoyarak ibadetini yerine getirmeye başlar.
Oruç Niyeti Ne Zamana Kadar Yapılır?
Oruç niyeti, imsak vaktinden önce yenen yemek olan sahur sonrası yapılır. İmsak, oruca başlama, orucun başlangıç anı gibi anlamlar taşıdığı için imsak vakti girmeden yani sabah ezanı okunmadan oruç tutmaya başlanılır. Oruç niyeti, hem dil hem de kalp ile yapılır. Sahura kalkmayan kişi akşam vaktinden sonra ya da yatmadan niyet edebildiği gibi, sahurdan sonra kabukuşluk yani öğle vaktinden öncesine kadar niyet edilebilir. Sahura kalkmak bir zorunluluk olmadığı için kişi sahura kalkmadan oruç tutabilir veya niyet etmeyi unutsa da oruca niyetlenmiş, oruç tutmuş sayılır.
Oruç Nasıl Açılır?
Farz bir ibadet olan oruç, iftar vaktinin gelmesi yani akşam ezanı okunmasıyla birlikte su, hurma veya zeytin tercih edilerek açılır. Ateşte pişmiş yiyecek ve içeceklerle örneğin; ekmek, çay veya çorbayla açılmaması tavsiye edilmiştir.
Oruç Duası Nedir?
Ramazan ayında ve iftar vaktinde yapılan dua çok sevaptır. Tüm gün boyunca aç susuz kalan insan akşam ezanı saatine dakikalar kala farz ibadetini yerine getirdiği, Allah’ın rızasını kazanmayı umduğu, açlık ve susuzluğun sevabına kavuştuğu ve yeme içmeyle buluştuğunun sevinci ile gönülden dua eder. Peygamber Efendimiz (SAV) şöyle iftar duası ederdi ve oruç açardı: “Ya Rabbi, senin rızan için oruç tuttum. Sana iman ettim, sana güvenip dayandım. Rızkınla iftar ettim, ibadetimi kabul et! Elbette sen, her şeyi işiten ve bilensin.”
Oruç Tutmanın İnsanlara Ne Gibi Faydaları Vardır?
Oruç tutmanın faydaları üzerine birçok Hadis-i Şerif bulunmakla birlikte oruç, bilimsel araştırmalara konu olmuştur. Peygamber Efendimiz’in (S.A.V) ‘Oruç tutunuz ki, sıhhat bulasınız’ ve ‘Her şeyin bir temizleyeni (zekatı) vardır, bedenin temizleyeni (zekatı) oruçtur’ buyurduğu gibi, bilimsel araştırmalarla da ortaya çıkan orucun faydalarını şöyle sıralayabiliriz: Kalp yağlanmasını engeller, metabolizmayı hızlandırır ve sindirim sistemini dinlendirir, bağışıklık sistemini geliştirir, karaciğer ve böbrekteki toksinleri temizler, vücuttan toksin etkili kimyasalların atılmasını sağlar ve böylece birçok hastalık iyileşir. Oruçla birlikte beyinde özel bir hormonun salgılandığı ve bu hormonun beyin hücrelerini gençleştirme, tedavi etme etkileri de bilimsel çalışmayla ortaya koyulmuştur. Oruç tutmanın daha sayılamayacak onlarca fiziki ve ruhsal yönden olumlu etkileri bulunmaktadır.
Oruç Hangi Durumlarda Bozulur?
Kelime anlamı itibariyle bir şeyden uzak durmak, bir şeye karşı kendini tutmak anlamına gelen orucun temel unsuru yeme, içme ve cinsel ilişkiden uzak durmaktır. Oruçluyken bu ve benzeri anlama gelecek olan davranışlarda bulunan kişinin orucu bozulur. Ağızdan alınan ilaçlar ve kişinin kendi isteğiyle ağız dolusu kusması orucu bozar. Miktarı ne olursa olsun kendiliğinden gelen kusuntu yani istifra ise orucu bozmaz. Aksine böyle bir durumda orucu bozuldu zannedip yeme içmeye devam eden kimsenin orucu bozulur. Bu kimseye kefaret değil, gününe gün kaza gerekir. Peygamber Efendimiz (SAV) “Oruçlu kimse kendisine hakim olamayarak kusarsa ona kaza gerekmez, her kim de kendi isteğiyle kusarsa orucunu kaza etsin” ve “Bir kimse oruçlu olduğunu unutup yer içerse orucunu tamamlasın, bozmasın. Çünkü onu Allah yedirmiş, içirmiştir” buyurmuştur.
Oruç Bozulursa Ne Olur? Ne Yapılmalı?
Burada iki husus vardır. Bilerek (kasten) veya bilmeyerek (yanlışlıkla) bozulan oruç. Oruca niyetlenen bir kimse orucunu bilerek bozuyorsa Ramazan’ın hürmetine saygısızlık etmiş ve büyük bir günaha girmiş olur. Hz. Peygamber (SAV), orucunu bilerek bozanların kefaret ile hükümlü olacaklarını söylemiştir. Oruç kefareti iki kameri ay veya 60 gün ara vermeksizin oruç tutmaktır. Buna sağlık yönünden gücü yetmeyen kişi 60 fakiri bir gün, ya da bir fakiri 60 gün doyurur. Yapılan bu kefaretin yanında tevbe-i istiğfarda bulunulması ve bozulan orucun kazası gerekir. Dinin belirli yasaklarının ihlali durumunda yapılması istenen mali veya bedeni ibadetlere kefaret denir. Kefaret, sadece Ramazan ayında Ramazan orucunun edasında gereklidir. Nafile orucunu tutarken bozan veya kaza orucunu bozan kimseye kefaret gerekmez.
Hangi Günlerde Oruç Tutulmaz?
Dinimizce, belirli zamanlarda ve durumlarda oruç tutulması yasaklanmış veya hoş karşılanmamıştır. Ramazan bayramının ilk günüyle (2 Mayıs 2022 Pazartesi) kurban bayramının dört gününde oruç tutmak tahrîmen mekruhtur yani caiz değildir. Toplumda bilindiği üzere her bayramın bir gün öncesine arefe denmez. Ramazan Bayramının bir gün öncesi arefe değildir. Arefe denildiği zaman Kurban bayramından önceki günü yani Zilhicce’nin 9. günüdür. (9 ZİLHİCCE 1443 – 08.08.2022 Cuma günüdür) Arefe günü oruç tutmak faziletlidir. Peygamber Efendimiz’in arefe orucuyla ilgili ‘O senenin ve bir sonraki senenin günahlarına kefarettir’ buyurduğu rivayet edilir. Ayrıca kadınların hayız ve nifas hallerinde oruç tutmaları ve orucun hayati tehlikeye yol açacağı durumlarda oruç tutmak dinen yasaklanmıştır.
Bayramda Oruç Tutulur mu?
Dini bayramlar olan Ramazan ve Kurban bayramlarında oruç tutmak yasaktır. Bu yasak Ramazan bayramının birinci günü ile Kurban bayramının dört günüdür. Bugünlerde oruç tutmanın hoş karşılanmayıp tahrîmen mekruh sayılmasının sebebi ise bayram günlerinin yeme, içme ve sevinç günleri olmasından dolayıdır.
Oruç Fidyesi Ne zaman Verilir?
Otuz günlük Ramazan’ın oruç fidyesi (2022 yılı bir kişi için 30×40 TL: 1200 TL) Ramazan’ın birinci günü de, Ramazan’dan sonra da verilebilir. Ancak bu gibi mali yardımların kardeşlerimizin ihtiyacını gidermek ve bayramda sevindirmek için bayramdan önce yapmak her zaman doğru görülmüştür. Yüce Allah (c.c) Bakara Suresi 185. Ayette, “O (sayılı günler), doğruyu eğriden ayırma, gidilecek yolu bulma konusunda açıklamalar ve insanlara rehber olarak Kur’an’ın indirildiği ramazan ayıdır. Artık sizden kim bu aya yetişirse onu oruçlu geçirsin. Kim de hasta veya yolcu olursa, başka günlerden sayısınca tutar. Allah sizin için kolaylık istiyor güçlük çekmenizi istemiyor. Sayıyı tamamlamanız, sizi doğru yola iletmesine karşı Allah’ın ululuğunu dile getirmeniz ve umulur ki şükredersiniz diye (uygun hükümler gönderiyor).” buyurmaktadır.
