Dünya sıhhat örgütüne nazaran her yıl yaklaşık 15 milyon kişi inme (felç) riskine maruz kalıyor. Hasta, inmenin boyutuna nazaran hasar alabiliyor yahut süreksiz olup güzelleşme gösterebiliyor. Bu kadar kıymetli ve hayati kıymet taşıyan bu hastalığın önüne geçebilmek birtakım tedbirlerle mümkün. Pekala inme, kısmi felç için ne yapılmalı?
İNME NEDİR?
Beyin damarlarının kanaması yahut tıkanması sonucu ortaya çıkan, beynin bir bölgesinin, süreksiz yahut kalıcı olarak işlevinin bozulmasıdır. Tüm dünyada hem ölümcül olma, hem de sakatlık bırakma açısından en dikkat edilmesi gereken hastalıklardandır. Aslında beyin damar hastalıkları çok büyük oranda önlenebilir, uygun tedavi prosedürleri ile ortaya çıkışı engellenebilir. Bu hastalıklara yönelik toplumsal şuurun artırılması çok değerlidir.
İNME NEDEN OLUR?
Pek çok nedene bağlı olarak inme (felç) ortaya çıkabilir. Lakin inme (felç) için olan birtakım risk faktörleri var ki tedbir alınması epey değerli. Bunlar: hipertansiyon, diyabet, obezite, hiperkolesterolemi, sigara, çok alkol tüketimi ve fiziksel hareketsizlik gibi ömür biçimi ile bağlantılı olan, değiştirilebilir risk faktörleridir.
Hemorajik inme daha çok hipertansiyonla alakalıdır. Yaşlanma ile birlikte damar yolunda gelişen patolojiler beyin damarlarındaki kanama riskini çoğaltır. İskemik inmenin en yaygın nedenleri ortasında ise, kalp hastalıklarına bağlı beyin embolileri ve üstte sayılan risk faktörleri sonucu damar duvarında gelişen ateroskleroz adı verilen damar sertliği sayılabilir.
Değişik damar patolojileri, kullanılan ilaçlar, beyin tümörleri, kan hastalıkları beyin kanamalarının öteki daha az görülen nedenleri ortasındadır. Pek çok sistemik hastalık (hematolojik, romatolojik hastalıklar, enfeksiyonlar, malign hastalıklar), travma sonucu yahut bizatihi gelişmiş olan damar duvarı yırtılmaları (diseksiyon), genetik bozukluklar da inmeyi ortaya çıkarabilir.
İNME BELİRTİLERİ
Hastada ortaya çıkan bulgular çeşitlilik göstermektedir. Beynin değişik bölgelerini etkileyen damarların oluşturduğu işlev bozuklukları kalıcı yahut süreksiz de olabilmektedir.
-
Kol ve bacakta kuvvetsizlik (felç) yahut his kaybı,
-
Konuşma bozukluğu (konuşamama, konuşulanları anlamama yahut sözleri düzgün söylem edememe),
-
Yüzde bir tarafa kayma, görme bozukluğu (bulanık görme, çift görme, görme alanında bozulma),
-
Baş dönmesi,
-
Dengesizlik,
-
Yürüme zahmeti üzere bulgular inme nedeniyle ortaya çıkan en yaygın bulgulardır. Hastalığın yerleşim yeri ve yaygınlığına nazaran baş ağrısı, unutkanlık, davranış değişiklikleri üzere çok çeşitli belirtiler gözlemlenebilir.
İNME TEDAVİSİ ANINDA BİRİNCİ 4,5 SAAT
Zamanında müdahale ile pek çok hastalığın kalıcı hasarı önlenebilmekte. Birebir biçimde inme tedavi yolunda en değerli faktör tedaviye çabuk ulaşabilmektir. Nörolojik hastalıkların travma anında kaybedilen her dakika beyinde milyonlarca hücrenin vefatına sebebiyet verir. İnme hastası birinci 4,5 saat içerisinde hastaneye ulaşabilirse yapılacak trombolitik (damar açıcı) tedavi ile erken müdahale oranına nazaran 3-9 hastadan biri kurtarılabilecekken, bu durum sağlanamadığında büyük oranda hasta kaybedilmekte yahut kalıcı hasar kalmaktadır.
Ani belirtilere dikkat edilmesi gerekiyor. Bedenin tek tarafında yüz, kol ve/veya bacakta olan hissizlik ve/veya kuvvet kaybı. Şuur bulanıklığı yahut konuşma ve/veya anlamada zahmet. Yürüme zahmeti, baş dönmesi, istikrar ve uyum kaybı. Tek yahut iki taraflı görme kaybı ve şiddetli baş ağrısı üzere durumlarla karşılaşıldığında direkt olarak bir sıhhat kuruluşuna başvurulmalı, 112 aranmalıdır.
Ulusal İnme Derneği bilgileri, inme geçiren bireylerin yüzde 10’unun büsbütün güzelleştiğini, yüzde 25’inin yalnızca hafif komplikasyonları olduğunu bildirmektedir. Bu yüzden, inmeye karşı tedbirler alıp toplumda şuur uyandırılmalı ve hastalıkla uğraş öğretilmelidir.
