Mühimmat bırakan İHA’lar, son periyotta, bilhassa Rusya-Ukrayna savaşında sıkça kullanılıyor. Savaş alanındaki tesirinin yanı sıra, ruhsal tesiriyle de ön palana çıkan bu çeşit İHA’lar, Türkiye’de de geliştiriliyor. STM, tıpkı sınıfta bulunan Boyga’yı 2021 yılında geliştirerek, 2022’de TSK’ya teslim etti. TSK envanterindeki tek mühimmat bırakan İHA olan Boyga, Makine ve Kimya Sanayisi AŞ (MKE) tarafından geliştirilen 81 mm havan mühimmatını taşıyor.
Doğu ve Güney Doğu Anadolu’da gerçekleştirilen meskun mahal operasyonları sırasında oluşan gereksinimler kapsamında geliştirilen Boyga, üzerindeki havan mühimmatı ile 30 dakika havada kalabiliyor. Düşük sesli uçması ve havada bulunduğu irtifa nedeniyle görünürlüğü düşük olacak formda geliştirilen Boyga, 81 mm havan mühimmatıyla gayesi nokta hassasiyetle vuruyor. 1500 metre uçuş irtifasına erişebilen Boyga, 5 kilometre menzilde vazife yapmasının yanı sıra 17 kilogram olması nedeniyle tek bir kişi tarafından taşınabiliyor. Boyga’nın taşıdığı ve maksadı imha etmek için kullanılan 81 mm havan mühimmatı da, büsbütün Boyga’ya özel olarak modifiye edildi.
”HEDEFE NOKTASAL ATIŞ YAPABİLME İMKANI SAĞLIYOR”
STM Genel Müdürü Özgür Güleryüz, Boyga’nın asıl kullanım senaryosu; yaklaşık 300-500 metre ortası bir aradan, yer denetim istasyonundaki kullanıcı tarafından, tespit edilen düşman ögesine mühimmat bırakıp imha etmek olduğunu söyledi. Güleryüz, “Fakat bırakacağınız mühimmatın sizin belirlediğiniz amaca nokta atışı yapabilmesi için de Boyga üzerinde çok önemli yapay zeka, manzara sürece üzere algoritmalar kullanılıyor. Bir taraftan da rüzgar sensörü üzere sistemler de üzerine entegre edilmiş vaziyette. Bütün bunları harmanlayarak önemli balistik algoritmalar ile bıraktığınız mühimmatı, maksat üzerine noktasal atış yapabilme imkanı sağlıyor” diye konuştu.
”STANDART BİR MÜHİMMATA AKIL EKLENDİ”
Boyga’nın taşıdığı havan mühimmatı için MKE ile çalıştıklarını söyleyen Güleryüz, “Boyga’nın üzerinki mühimmat da biçim olarak 81 mm havan mühimmatının gibisi; ancak değişiklikler yapılmış durumda. Birincisi, bir dronda taşınabilmesi için hafifletildi. İkincisi; mühimmat, atıldığı anda patlama sistemi devreye giren bir yapıya sahip. Güvenlik anlamımda, askerimiz Boyga ile birlikte mühimmatı taşıdığı vakit tetiklemeyip drondan bırakıldığında tetikleme sistemi devreye girsin diye, standart bir mühimmata akıl eklenmiş durumda. Yeniden, amacı noktasal hassasiyetle vurmayı garanti edebilmek için yapısal manada değişiklikler yapılmış bir mühimmat diyebiliriz” dedi.
”EN DEĞERLİ KRİTER SESSİZLİK VE GÖRÜNMEZLİK”
Özelikle Rusya-Ukrayna Savaşı’nda birçok farklı dronun mühimmat entegre edilebilerek kullanıldığını söyleyen Güleryüz, “Ancak savaş alanıyla terörle çaba konsepti çok farklı. Savaş alanı, son derece gürültülü, güvenliğin muhakkak bir düzeye kadar göz arkası edilebileceği bir alan. Bu manada, standart bir drona bir mühimmat takıp 50 metreden, düşman sizi görse bile üzerine bırakmak bir avantaj sağlayabiliyor. Fakat bilhassa hassas terör operasyonlarında en değerli kriter sessizlik ve görünmezlik. Tahminen büsbütün ıssız bir alanda, son derece sessiz bir ortamda bir operasyon yapmak istiyorsunuz. Sizin, mümkün olduğunca dronu operasyon bölgesine taşıyor olmanız lazım. O yüzden Boyga, hafif ve çok büyük değil. Hafif olması ile taşınabilmesi de kolay olan bir dron. Ayrıyeten aşağıdan bakıldığında kesit prestijiyle 300-400 metrelerden duyulması da mümkün değil” dedi.
Güleryüz, Boyga’nın gelişmiş bir teknolojiye sahip olduğunu belirterek, “Boyga, otomatik olarak sizin planladığınız noktaların üzerinden geçiyor. Siz de kameradan operasyonu görüyorsunuz. Bu kamera, düşman ögesini 10 kata kadar yakınlaştırabiliyor. 300-400 metreden Boyga’nın üzerindeki mühimmatı bıraktığınızda, balistik algoritmalar sayesinde en fazla birkaç metrelik sapmayla düşman unsunu yok edebiliyor. Boyga için hem TSK, hem de yurt dışı müşteriler manasında ağır bir biçimde siparişleri alıyoruz, üretim faaliyetleri de devam ediyor. Boyga bir kamikaze dron olmadığı için uzun müddetler misyon yapıyor. Bu manada Boyga’nın değil de mühimmatın sayısı kritik olabilir. Boyga, yüzlerce üretildi ve teslim edildi diyebilirim” diye konuştu.
”BİRDEN FAZLA MÜHIMMAT BIRAKMASI MÜMKÜN”
Rusya-Ukrayna Savaşı’ndan sonra Boyga gibi mühimmat bırakabilen İHA’lara ilginin arttığını da söyleyen Güleryüz, “Bu savaşla birlikte, yalnızca savaşta olan ülkeler değil, savunma muhtaçlığı olan ülkeler de hem insansız sistemlere yatırım yapıyor, hem de bu sistemleri tedarik etmek istiyor. Bizim ülke olarak en büyük avantajımız; bu alanlara çok daha erken yatırım yapıp muhakkak bir olgunluğa gelmemiz. Tasarımı çok âlâ bildiğimiz, bu sistemlerle ilgili önemli deneyimimiz var. TSK’dan da eserlerle ilgili geri besleme alabildiğimiz için, eserlerimizin hepsi savaş alanında kendini ispatlamış eserler. Elde edilen bu deneyimlerle, müşterilerin gereksinimlerine nazaran eserler üzerinde modifikasyonlar gerçekleştirmek, farklı eserler geliştirmek de mümkün. STM olarak da bu manada çalışıyoruz. Alandan gelen geri beslemelerle birlikte Boyga’nın birden fazla mühimmat bırakması gerektiğini kıymetlendiriyoruz. Bu, teknolojik olarak mümkün. Fakat özelikle kullanım konseptine nazaran; dronun sessiz olması, görünmemesi üzere opsiyonlardan ötürü daima teknoloji geliştirmeye çalışıyoruz. Gelişen gereksinimlere nazaran, biz bu ailede yeni teknolojiler geliştirmeye devam edeceğiz” tabirlerini kullandı.
