Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Konseyi (BDDK) konut kredilerinde ve konut teminatlı kredilerde uygulanacak kredi paha oranlarında değişikliğe gitmiş, ikinci el konutunu alacaklara yönelik çeşitli kısıtlamalar getirmişti.
Finansal istikrarın güçlendirilmesine yönelik koordineli makro ihtiyati önlemler kapsamında, ikinci ve sonrası konut alımında tüketicinin kendisinin, eşinin yahut 18 yaş altındaki çocuklarının malik olduğu en az bir konutunun bulunması halinde konut kredisi paha oranı yüzde 75 daraltılmıştı. 5 milyon TL pahasındaki bir meskeni, ikinci tapulu meskeni olarak alacak olanlara konutun bedelinin yüzde 22,5’i kadar kredi kullandırılabileceği açıklanmıştı.
BDDK tarafından alınan karara ait AA muhabirine değerlendirmelerde bulunan kesim temsilcileri, ikinci meskenini alacaklara yönelik uygulanacak kısıtlamalar sayesinde daha istikrarlı piyasa oluşumu sağlanabileceği görüşünde birleşti.
“DAHA İSTİKRARLI PİYASA OLUŞUMUNA YÖNELİK BİR ADIM”
İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) İdare Konseyi Lideri Nazmi Durbakayım, BDDK’nın konut alımlarında kullanılan kredilere yönelik sınırlama kararını, “daha istikrarlı piyasa oluşumuna yönelik bir adım” olarak algıladıklarını söyledi.
Bu kararın bankalardan kullanılan konut kredi ölçüsünü daha da düşüreceğini lisana getiren Durbakayım, “Ayrıca ikinci ve üçüncü konutunu almak isteyenleri firma bünyesinde kredi kullandırmaya yöneltecektir. Finans kesiminde artan kredi faiz oranlarına bağlı olarak firma bünyesinde uygulanan faiz oranları da BDDK’nın artırdığı risk primi oranından dolaylı olarak etkilenecektir. bunlar olumsuz olarak kıymetlendirilebilir.” dedi.
Durbakayım, “Bu kararın yatırım maksatlı konut edinimini zorlaştıracağı bir öteki sonuç olacaktır. Öteki bir sözle, inançlı bir liman olarak bilinen gayrimenkulü, alternatif yatırım araçları ortasında bir adım geriye düşürecektir.” diye konuştu.
“İLK KONUTUNU ALACAK VATANDAŞLARIMIZIN ÖNÜNÜ AÇMAYA YÖNELİK BİR KARAR”
Gayrimenkul Pazarlama ve Satış Profesyonelleri Derneği (GAPAS) İdare Konseyi Lideri İsmail Özcan da BDDK tarafından alınan kararlara ait şu değerlendirmelerde bulundu:
“Konut kredilerine yönelik kısıtlama kararları, Türkiye’de genelde yüzde 60’lar seviyesinde olan ve son birkaç yıldır yüzde 50’lere inen konut sahiplik oranını artırmaya, birinci konutunu alacak vatandaşlarımızın önünü açmaya, finansmana erişimlerini kolaylaştırmaya yönelik olarak olumlu bir adımdır. Kelam konusu kararlar, konuta talebi muhakkak bir düzeyde tutmak, satış fiyatlarının üst istikametli seyrini engellemek ve enflasyonist etkiyi azaltmak manasında da uygun olarak bedellendirilmektedir.”
Özcan, sıfır konut alarak buraya taşınan ve elindeki dairesini satılığa ya da kiralığa çıkaran varlıklı kısma işaret ederek, “Kredi kısıtlaması nedeniyle yatırımcıların ikinci konutunu alamayacak olması kiralık konut yahut uygun fiyatlı ikinci el konut arzını olumsuz etkileyebilecektir.” şeklinde konuştu.
Sahil beldelerinde ikinci meskenini alarak kentlerdeki konutunu kiraya vermek isteyenlerin de önünün kapanacağını lisana getiren Özcan, bu durumun kiralık piyasasına negatif tesir edebileceğini vurguladı.
“KONUT ÜRETİM SURATI DÜŞEBİLİR”
İsmail Özcan, kredi kısıtlamasının konut yatırımını azaltabileceğine ve satış döngü suratını yavaşlatabileceğine dikkati çekerek konut üretim suratının düşebileceğini söyledi. Bu karardan inşaattan etkilenen alt bölümlerin yanı sıra gayrimenkul danışmanlarının da olumsuz etkilenebileceğini savunan Özcan, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Kur muhafazalı mevduattan çıkacak bireylerin sıfır ve yeni gayrimenkul projelerinden alımlarında; ikinci konutunu ikamet ettiği farklı bir vilayetten satın alan bireylere; ikinci konutunu satın alan, elindeki konutu 1 yıl içinde satmayı ya da kiralamayı taahhüt eden bireylere; satın alacağı konutu kiraya vereceğini taahhüt eden bireylere ya kredi limitlerinde uygunlaştırma yapılmasının ya da eski sistemin kendileri için devam ettirilmesinin uygun olacağını düşünüyoruz.”
“KEŞKE BİRKAÇ YIL EVVELCE ALINABİLSEYDİ”
İstanbul Emlak Brokerleri Kulübü İşletme Kooperatifi (İstebKOOP) İdare Şurası Lideri Ulvi Özcan ise kelam konusu kısıtlamalara ait, “Kesinlikle gerçek bir karar, keşke birkaç yıl evvelce bu karar alınsaydı. Benim onlarca tanıdığım bile Kovid-19 devrinde cazip kredi fırsatını değerlendirip ikinci ve üçüncü dairelerini aldılar. Toplumsal devlet olmanın gereği bu atakları yapmaktır.” biçiminde konuştu.
Bu kararın tesirli olabilmesi için “bütünsel bir konut politikası” olması gerektiğini vurgulayan Özcan, “Yapılan iş gerçek, kıymetli ve gerekli lakin kâfi değil. Umarım çağdaş ülkelerdeki emsal olumlu örnekler de dikkate alınarak yarar getirecek diğer düzenlemeler de çoğalır.” açıklamasında bulundu.
“KONUT SAHİPLİĞİ ORANINI ARTIRACAK BİR ADIM”
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Gayrimenkul Hizmetleri Meslek Komitesi Lideri Hakan Akdoğan da Türkiye’de son yıllarda yüksek talep nedeniyle konut fiyatlarında yaşanan artışa değinerek, kelam konusu kararların birinci konutunu alacaklara yönelik olumlu ayrımcılık tanıdığını söyledi.
Akdoğan, “Bu sayede konut sahipliği oranı artacaktır. Pazarda yüzde 25-30 oranında bir kiracı var. Bunun azaltılması ve piyasanın olağanlaşması ismine atılan adımlar olarak görüyoruz.” diye konuştu.
“FİNANSAL İSTİKRARIN GÜÇLENDİRİLMESİ AMAÇLANIYOR”
MasterTürk Kümesi Lideri Gökhan Taş ise ikinci konutunu alanlara yönelik konut kredisi bedel oranının yüzde 75 daraltılmasıyla “finansal istikrarın güçlendirilmesinin” amaçlandığını söyledi.
Taş, “Elbette bu konut satışlarını etkileyecektir. Dikkat edin, mesken sahipliği oranı son 10 yılda gerilemeyi sürdürüyor ancak konut satışı ise daima rekor tazeliyor. Bu, konut talebini oluşturanların değerli bir kısmının ikinci konutunu aldığını ortaya koyuyor. Bu manada talepte düşüş kesinlikle olacaktır lakin bir planın modülü diye düşünmek lazım. Ekonomiyi daha yeterli hale getirecek, bizi gerçekle yüzleştirecek önlemlerin bir an evvel alınması lazım.” açıklamasında bulundu.
