Tarım ve Orman Bakanlığı, içme ve kullanma suyu temin edilen su havzalarının korunması, etraf ve gürültü kirliliğinin önlenmesi, halk sıhhatinin korunması amacıyla Kurban Bayramı süresince alınacak önlemlere ve kesim sırasında dikkat edilmesi gereken kurallara ait valiliklere genelge gönderdi.
Bakanlıktan yapılan açıklamaya nazaran, Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı imzasıyla, İçme Suyu Kaynaklarının Korunması Maksadıyla Kurban Bayramı Müddetince Alınacak Önlemler Hakkında genelge yayımlandı.
Su İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından valiliklere gönderilen genelgede, Kurban Bayramı dolayısıyla kurbanlıkların kısmı ve atıkların bertaraf edilmesinde etraf ve manzara kirliliği oluşmaması için kurallar ve alınması gereken tedbirler hatırlatıldı.
Genelgede, Kurban Bayramı’nda artacak kesim faaliyetleri münasebetiyle içme ve kullanma suyu temin edilen baraj, göl, gölet ve bunların havzalarıyla dere ve ırmaklardaki su kalitesinin korunması, sürdürülebilir kullanımının sağlanması emeliyle gerekli önlemlerin alınmasının kıymetine işaret edildi.
Bayram öncesi ve sırasında belirlenecek kurban kesim alanlarının, içme ve kullanma suyu temin edilen su havzalarının dışında kalacak biçimde belirlenerek içme suyu kaynaklarının fizikî, kimyasal ve bakteriyolojik olarak kirlenmesinin önüne geçilmesi gerektiği vurgulandı.
Kırsal yerleşim yerlerinde yer altı suyu ile kaynak suyu beslenim ve boşalım alanları içerisinde hayvan kesim faaliyetlerine müsaade edilmemesi, hayvan bölümü yapılacak yerlerde iç organlar, dışkı, deri kesimleri üzere katı atıkların dere yataklarına, kanalizasyon ve yağmur suyu çizgilerine ulaşmasını engelleyecek önlemlerin alınması gerektiği belirtildi.
Kötü kokuların oluşmasının, haşerat çoğalmasının ve altyapı tıkanıklığından kaynaklı su baskınlarının önüne geçilmesinin ehemmiyetine işaret edilerek, atıkların sızdırmaz, güçlü ve yüksek yoğunluklu polietilen torbalara konularak ilgili belediye tarafından varsa sistemli depolama alanlarında yoksa da gerekli dezenfeksiyon süreçleri yapılarak bertaraf edilmesi gerektiği hatırlatıldı. Genelgede, sıvı atıkların (kan, idrar) ise katı atıklardan farklı toplanarak mevzuata uygun halde bertaraf edilmesi gerektiği bildirildi.
TEDBİR VURGUSU
Kurbanlık hayvanların, bakanlıktan koşullu onay yahut onay evrakı almış kesimhaneler ile kurban hizmetleri kurullarının belirlediği yerlerde kesilmesi gerektiğinin altı çizildi.
Kurbanların insanların gelip geçtiği, dinlendiği sokak, park, bahçe ve meydanlarda, akarsu kenarlarında kesilmemesi, etrafın kirletilmemesi ve vatandaşların rahatsız edilmemesi gerektiği ihtarında bulunuldu.
Sokak hayvanlarının atıkları yemesine ve etrafa yaymasına müsaade verilmemesi, atıkların derin çukurlar açılarak gömülmesi gerektiği söz edildi.
Hayvanlardan insanlara geçen ve zoonoz olarak bilinen birçok hastalık etkeninin, bu atık ve artık unsurlarla insanlara bulaştığına dikkat çekilerek, şunlar kaydedildi:
“Kesilen kurbanlık hayvanların kulak küpeleri ve hayvan pasaportları en yakın vilayet yahut ilçe tarım ve orman müdürlüğüne teslim edilmelidir. Derinin yüzülmesi sırasında derinin dış kısmı ile etin teması önlenmelidir. İşkembe ve bağırsaklar, et kalitesini olumsuz etkilememesi, mikropların bulaşmasını ve gelişmesini önlemek için geciktirilmeden çıkarılmalıdır. İç organların çıkarılması sırasında işkembe ve bağırsak içeriğinin ete bulaşması önlenmelidir. İçerikleri kesim yerinden başka bir yerde poşet, çöp bidonu, konteyner yahut çukurlara boşaltılmalı, etraf kirletilmemelidir. Kesilen hayvanlara ilişkin hastalıklı organlar, kesim sırasında oluşan atıklar, kist hidatik riskine karşı karaciğerler ve akciğerler evcil ve yabani hayvanlara verilmemeli, hayvanların çıkaramayacağı derinlikte çukurlara gömülerek bertaraf edilmelidir. Olağandışı görünüşe sahip iç organlar (normalden büyük, kokulu iltihaplı, su keseleri ve şişkinlikleri bulunan iç organlar, çamur kıvamında dalak gibi) ve etler (iltihaplı, kokulu, kanı pıhtılaşmayan gibi) veteriner tabibe muayene ettirilmelidir.”
SOĞUTMA SÜRECİ BAŞLATILMALI
Kurbanlık hayvanlardan elde edilen etler için soğutma sürecinin vakit geçirilmeden başlatılması gerektiği belirtilen genelgede, sakatatların 3 santigrat derece, başka etlerin 7 santigrat derece yahut daha düşük sıcaklıklarda soğutulması ve bu sıcaklıklarda koruma edilmesi gerektiği bilgisi verildi.
Taze etlerin besin ile temas gayesiyle üretilmiş uygun materyallerde taşınması gerektiği, bu emel için üretilmemiş çöp poşeti-kovası üzere besin ile temasa uygun olmayan gereçlerle taşınması halinde bu gereçlerden istenmeyen hususların besine geçişinin kelam konusu olabildiği anımsatıldı.
Etlerin bozulmasının önlenmesi için hava alacak halde taşınması gerektiği belirtilerek, koruma usullerine ait şu bilgiler verildi:
“Taze etler buzdolabında bir hafta bozulmadan tazeliğini koruma eder. Uygun büyüklüklerde ambalajlanarak buzlukta bir ay, şoklandıktan sonra -18 °C’de 6 ay saklanabilir. Etlerin öteki bir saklama hali de kavurma prosedürüdür. Kavurma yapılan etler uygun koşullarda bir yıl saklanabilir. Etlerin daha uzun mühlet saklanması bozulmaya, besleyici kıymetinin azalmasına, lezzet ve aroma kaybına neden olur. İşkembe ve bağırsaklar çok yeterli temizlendikten sonra kısa müddette değerlendirilmelidir. Paklık için sıhhate ziyanlı kimyasal hususlar kullanılmamalıdır. Derinin düzgün ve hasarsız yüzülmesine dikkat edilmeli, yüzme sürecine evvel bacaklardan başlanmalı, sonra varsa yüzme makinesi ile yoksa bıçakla sürdürülmelidir. Yüzme bıçakları sivri uçlu olmamalı, küt ve kavisli olmalıdır. Deri üzerinde yağ ve et modülleri kalmamasına ihtimam gösterilmelidir. Koyun ve keçilerin derileri tulum biçiminde çıkarılmalıdır. Bunun çarçabuk yapılması için deri altına hava verilerek şişirilmelidir. Kesim sonrası elde edilen deri 1-2 saat dinlendirildikten sonra tuzlanmalıdır. Dinlendirme esnasında derideki fazla su ve kan sızar. Böylelikle bozulma riski azalır.”
