Çatışma elmaslarının kullanımını önlemek emeliyle 2003’te milletlerarası bir forum olarak kurulan Kimberley Süreci (KP) bilgilerinden derlenen bilgilere nazaran, dünyada 2021’de 118,7 milyon karat ham elmas üretildi.
Bu ölçünün 39,1 milyon karatını üreten Rusya, yüzde 33 hisseyle dünyanın en büyük ham elmas üreticisi pozisyonunda yer aldı. Rusya’nın üretiminin yüzde 90’ını karşılayan Alrosa şirketi, halihazırda Kanada, İngiltere, ABD, Yeni Zelanda ve Bahamalar’ın yaptırımlarına tabi durumda.
Afrika’nın güneyinde yer alan Botsvana global ham elmas üretiminin yüzde 19,1’ini, Kanada yüzde 14,8’ini, Demokratik Kongo Cumhuriyeti yüzde 10,9’unu ve Güney Afrika yüzde 8,2’sini sağlayarak bu alanda birinci 5 ülke ortasında yer aldı.
Ülkelerin ham elmas üretim maliyetleri değişkenlik gösterirken, 2021’deki toplam üretimin ekonomik karşılığı 12,9 milyar dolara karşılık geldi. Lakin ham elmasın ekonomik bedeli, mücevher başta olmak üzere kullanıldığı kesimlere nazaran artış gösteriyor.
Ham elmas ticaret merkezleri Antwerp (Belçika), Dubai (Birleşik Arap Emirlikleri), Mumbai (Hindistan) ve Tel Aviv’deki (İsrail) tüccarların, üretici ülkelerdeki madencilerden her yıl muhakkak ölçüde ham elmas satın alma hakkı bulunuyor.
Bu ticaret merkezleri üzerinden tedarik zincirinin modülü haline gelen ham elmaslar, Hindistan başta olmak üzere sürece merkezlerinde lüks tüketim eserlerine dönüştürülüyor.
HER 10 ELMASIN 9’U HİNDİSTAN’DA İŞLENİYOR
Ekonomik data platformu OEC datalarına nazaran, Hindistan, 2021’de 26 milyar dolar ham elmas ithalatıyla dünyada birinci sırada yer aldı. Hindistan’ın elmas ihracatı, 2021’de 26,3 milyar dolar oldu.
Dünyada her 10 elmastan 9’unun işlendiği Hindistan’da, bu sanayide direkt istihdamın 1 milyon, dolaylı istihdamın ise 5 milyonu bulduğu kestirim ediliyor. Hindistan, yüklü olarak küçük taşların işlendiği ülke olarak öne çıkıyor.
Hindistan en büyük ihracat pazarı olan ABD’ye 2021’de 10,2 milyar dolarlık elmas ihracatı yaptı. Hindistan’ın ihracatının 6,75 milyar dolarını Hong Kong, 2,38 milyar dolarını Belçika ve 2,23 milyar dolarını Birleşik Arap Emirlikleri oluşturdu.
ABD, dünyada en fazla elmas ithal eden ikinci ülke olarak, 2021’deki toplam 18,2 milyar dolarlık elmas ithalatının yüzde 55,7’sini Hindistan’dan yaptı.
Dünyanın elmas ticaret merkezlerinden Belçika’nın 2021’deki elmas ihracatı 13,9 milyar dolar, ithalatı 13,7 milyar dolar olarak hesaplandı. Birleşik Arap Emirlikleri’nin ithalatı ise 2021’de 13 milyar dolar, ihracatı 13,6 milyar dolar oldu.
Rusya, 2021’de 323 milyon dolarlık ithalata karşılık 4,7 milyar dolarlık elmas ihraç etti. Rusya, 2021’deki elmas ihracatının yüzde 40’ını Belçika, yüzde 27’sini Birleşik Arap Emirlikleri, yüzde 18,8’ini Hindistan ve yüzde 8,3’ünü İsrail’e yaptı.
İsrail’in 2021’deki ithalatı 6,73 milyar dolar, ihracatı yaklaşık 9,1 milyar dolar oldu.
RUS ELMASININ YÜZDE 60’I HİNDİSTAN’DA İŞLENİYOR
Ukrayna’da başlattığı savaş nedeniyle Batılı ülkeler tarafından çok sayıda yaptırım uygulanan Rusya’nın 2021’deki toplam ihracat geliri 494 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. Bu gelirin yaklaşık yarısını petrol ve gaz gelirleri oluşturdu.
Elmas ihracatı, her ne kadar toplam ihracat içinde daha düşük kalsa da AB, Rusya’nın ihracat gelirlerini kesmek gayesiyle bu kesimi de yaptırım kapsamına almayı planlıyor.
AB, 11. yaptırım paketinde, yalnızca Rusya’dan direkt ithalatı değil, Rus ham elmasının memleketler arası ticarette sirkülasyona girerek farklı ülkeler yahut ticaret merkezleri üzerinden satışını engellemek için menşe ülkeyi gösteren bir global takip sistemi oluşturmanın yolunu arıyor. Bu takip sistemiyle Rus ham elması, direkt Batılı ülkelere satılmamış olmasına rağmen diğer bir ülkede işlenerek esere dönüştürülse bile yaptırımlara tabi olacak.
Rus taşları, dünya elmas sürece bölümünün kalbi olan Mumbai’ye başka ticaret merkezleri üzerinden de girdiği için Rus eserlerinin yüzde 60’ının bir formda Hindistan’a kaydığı iddia ediliyor. Bu nedenle menşe ülkeyi takip edebilen bir sistemin uygulamaya konulması durumunda Rus elmas dalının yanı sıra Mumbai ve Antwerp başta olmak üzere memleketler arası piyasalarda elmas ticaretinin olumsuz etkileneceği ve tedarikteki düşüş nedeniyle fiyatların yükseleceği öngörülüyor.
Nihai eser bakımından en büyük elmas piyasalarından biri olan ABD’ye de ticaretin kesilmesi ihtimali, bu dalın hissesinin yüksek olduğu Hindistan üzere ekonomiler için risk oluşturuyor.
ELMAS YAPTIRIMI G7’DEKİ GÜNDEM HUSUSLARI ARASINDA
Rus elmasına yaptırımlar, bu yıl Japonya’nın konut sahipliğinde 19-21 Mayıs’ta düzenlenen G7 Önderler Tepesi öncesi ve sırasında da gündem hususlarından biri oldu.
Zirve öncesi açıklama yapan (AB) Kurulu Lideri Charles Michel, artık yaptırımlardaki yasal boşlukları kapatmaya odaklandıklarını belirterek, “Rus elmaslarının ticaretini kısıtlayacağız. G7 Tepesi’nde Rusya’ya yönelik yaptırımların neden gerekli ve haklı olduğunu açık bir formda ortaya koyacağız.” ifadelerini kullanmıştı.
İngiltere ise tepe sırasında Rus elmas ithalatına yönelik yasağı, bu yılın sonu prestijiyle uygulamaya koyacağını açıkladı.
